Program za sprečavanje pranja novca – posrednici u prometu nepokretnosti

PROGRAM ZA SPREČAVANJE PRANJA NOVCA I FINANSIRANJA TERORIZMA – POSREDNICI U PROMETU I ZAKUPU NEPOKRETNOSTI

Na osnovu Zakona o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma („Sl. glasnik RS“, br. _______________ – dalje: Zakon), Zakona o ograničavanju raspolaganja imovinom u cilju sprečavanja terorizma („Sl. glasnik RS“, br. _______________), a u vezi sa Smernicama za procenu rizika od pranja novca i finansiranja terorizma kod posrednika u prodaji i zakupu nepokretnosti 334-00-1165/2022-06 od 30.6.2022. godine, posrednik u zakupu i prometu nepokretnosti ______________________________ (upisati naziv posrednika – dalje: Posrednik), dana __________ godine donosi

PROGRAM ZA SPREČAVANJE PRANJA NOVCA I FINANSIRANJA TERORIZMA

Program za sprečavanje pranja novca i finansiranja terorizma uređuje radnje i mere poznavanja i praćenja stranke koje se preduzimaju Posredniku, u cilju efikasnog upravljanja rizikom od pranja novca i finansiranja terorizma obuhvatiti i sledeće radnje i mere, a naročito:

Radnje i mere poznavanja stranke i praćenje njenog poslovanja;
Dostavljanje informacija, podataka i dokumentacije Upravi;
Određivanje ovlašćenog lica i njegovog zamenika, kao i obezbeđivanje uslova za njihov rad;
Redovno stručno obrazovanje, osposobljavanje i usavršavanje zaposlenih;
Obezbeđivanje redovne unutrašnje kontrole izvršavanja obaveza iz ovog zakona, kao i interne revizije ako je to u skladu sa obimom i prirodom poslovanja obveznika;
Izradu indikatora za prepoznavanje lica i transakcija za koje postoje osnovi sumnje da se radi o pranju novca ili finansiranju terorizma;
Vođenje evidencija, zaštitu i čuvanje podataka iz tih evidencija;
Integritet zaposlenih;
Postupak za interno prijavljivanje kršenja zakona.

Definicije pojmova

Pranje novca:

– konverzija ili prenos imovine stečene izvršenjem krivičnog dela;

– prikrivanje ili netačno prikazivanje prave prirode, porekla, mesta nalaženja, kretanja, raspolaganja, vlasništva ili prava u vezi sa imovinom koja je stečena izvršenjem krivičnog dela;

– sticanje, držanje ili korišćenje imovine stečene izvršenjem krivičnog dela.

Pranjem novca se smatraju i ove aktivnosti učinjene u drugoj državi.

Finansiranje terorizma: obezbeđivanje ili prikupljanje imovine ili pokušaj njenog obezbeđivanja ili prikupljanja, u nameri da se koristi ili sa znanjem da može biti korišćena, u celosti ili delimično, za izvršenje terorističkog akta od strane terorista i/ili od strane terorističkih organizacija. Pod finansiranjem terorizma smatra se i podstrekavanje i pomaganje u obezbeđivanju i prikupljanju imovine, bez obzira da li je teroristički akt izvršen i da li je imovina korišćena za izvršenje terorističkog akta;

Imovina – imovina jesu stvari, novac, prava, hartije od vrednosti i druge isprave u bilo kom obliku, kojima se može utvrditi pravo svojine i druga prava;

Stranka – fizičko lice, preduzetnik, pravno lice, lice stranog prava i lice građanskog prava koje vrši transakciju ili uspostavlja poslovni odnos sa Posrednikom;

Poslovni odnos – poslovni, profesionalni ili komercijalni odnos između stranke i obveznika koji je u vezi sa vršenjem delatnosti obveznika i za koji se u trenutku uspostavljanja očekuje da će trajati, odnosno, svi ugovori o posredovanju u prometu ili zakupu nepokretnosti koje Posrednik ima sa jednom strankom;

Trast – lice stranog prava koje jedno lice, osnivač (settlor, trustor) uspostavlja za života ili po smrti, a koje poverava imovinu na raspolaganje i upravljanje povereniku (trustee) u korist korisnika (beneficiary) ili u neku posebno naznačenu svrhu, i to tako da: imovina nije deo imovine osnivača trasta; pravo svojine na imovini trasta ima poverenik koji imovinu drži, koristi i njome raspolaže u korist korisnika ili osnivača, a u skladu sa uslovima trasta; ugovorom o trastu obavljanje određenih poslova se može poveriti i zaštitniku (trust protector), čija je osnovna uloga da obezbedi da se imovinom trasta raspolaže i upravlja tako da se u punoj meri ostvare ciljevi uspostavljanja trasta; korisnik je fizičko lice ili grupa lica u čijem interesu je lice stranog prava osnovano ili posluje, bez obzira na to da li je to lice ili grupa lica određena ili odrediva;

Transakcija – prijem, davanje, zamena, čuvanje, raspolaganje ili drugo postupanje sa imovinom kod Posrednika;

Rizik od pranja novca i finansiranja terorizma – rizik da će određena stranka posredno ili neposredno zloupotrebiti poslovni odnos, ili uslugu za PN i FT;

Sumnjive transakcije – transakcije u vezi kojih postoje osnovi sumnje za PN i FT, a prepoznaju se na osnovu pokazatelja (indikatora) utvrđenih listom koju izrađuje Posrednik, u skladu sa Zakonom;

Lica građanskog prava – udruženja pojedinaca koja udružuju ili će udruživati novac ili drugu imovinu za određenu namenu;

Stvarni vlasnik stranke – fizičko lice koje posredno ili neposredno ima u svojini ili kontroliše stranku; stranka iz ove tačke uključuje i fizičko lice.

Stvarni vlasnik privrednog društva odnosno drugog pravnog lica je fizičko lice, koje je posredno ili neposredno imalac 25% ili više poslovnog udela, akcija, prava glasa ili drugih prava, na osnovu kojih učestvuje u upravljanju pravnim licem, odnosno učestvuje u kapitalu pravnog lica sa 25% te više udela, odnosno fizičko lice koje posredno ili neposredno ima preovlađujući uticaj na vođenje poslova i donošenje odluka; fizičko lice, koje privrednom društvu posredno obezbedi ili obezbeđuje sredstva i po tom osnovu ima pravo da bitno utiče na donošenje odluka organa upravljanja privrednim društvom prilikom odlučivanja o finansiranju i poslovanju.

Stvarni vlasnik trasta – osnivač, poverenik, zaštitnik, korisnik ako je određen, kao i lice koje ima dominantan položaj u upravljanju trastom; odredba ove tačke se analogno primenjuje na stvarnog vlasnika drugog lica stranog prava;

Lični dokument – važeća isprava sa fotografijom izdata od strane nadležnog državnog organa (lična karta, pasoš, vozačka dozvola i dr);

Of-šor pravno lice – strano pravno lice koje ne obavlja ili ne sme da obavlja proizvodnu ili trgovinsku delatnost u državi u kojoj je registrovano, a u skladu sa listom država koja čini deo ovog Programa;

Anonimno društvo – strano pravno lice sa nepoznatim vlasnicima ili upravljačima;

Funkcioner – funkcioner druge države (dalje: strani funkcioner), funkcioner međunarodne organizacije i funkcioner Republike Srbije (dalje: domaći funkcioner);

Član uže porodice funkcionera – bračni ili vanbračni partner, roditelji, braća i sestre, deca, usvojena deca i pastorčad, i njihovi bračni ili vanbračni partneri;

Bliži saradnik funkcionera – fizičko lice koje ostvaruje zajedničku dobit iz imovine ili uspostavljenog poslovnog odnosa ili ima bilo koje druge bliske poslovne odnose sa funkcionerom (npr. fizičko lice koje je formalni vlasnik pravnog lica ili lica stranog prava, a stvarnu dobit ostvaruje funkcioner);

Strani funkcioner – fizičko lice koje obavlja ili je u poslednje četiri godine obavljalo visoku javnu funkciju u drugoj državi, i to:

(1) šef države i/ili vlade, član vlade i njegov zamenik,

(2) izabrani predstavnik zakonodavnog tela,

(3) sudija vrhovnog i ustavnog suda ili drugog sudskog organa na visokom nivou, protiv čije presude, osim u izuzetnim slučajevima, nije moguće koristiti redovni ili vanredni pravni lek,

(4) član računskog suda, odnosno vrhovne revizorske institucije i članovi organa upravljanja centralne banke,

(5) ambasador, otpravnik poslova i visoki oficir oružanih snaga,

(6) član upravnog i nadzornog organa pravnog lica koje je u većinskom vlasništvu strane države,

(7) član organa upravljanja političke stranke;

Funkcioner međunarodne organizacije – fizičko lice koje obavlja ili je u poslednje četiri godine obavljalo visoku javnu funkciju u međunarodnoj organizaciji, kao što je: direktor, zamenik direktora, član organa upravljanja, ili drugu ekvivalentnu funkciju u međunarodnoj organizaciji;

Domaći funkcioner – fizičko lice koje obavlja ili je u poslednje četiri godine obavljalo visoku javnu funkciju u zemlji, i to:

(2) narodni poslanik,

(3) sudije Vrhovnog kasacionog, Privrednog apelacionog i Ustavnog suda,

(4) predsednik, potpredsednik i član saveta Državne revizorske institucije,

(5) guverner, viceguverner, i član Saveta guvernera Narodne banke Srbije,

(6) lice na visokom položaju u diplomatsko-konzularnim predstavništvima (ambasador, generalni konzul, otpravnik poslova),

(7) član organa upravljanja u javnom preduzeću ili privrednom društvu u većinskom vlasništvu države,

(8) član organa upravljanja političke stranke;

Najviše rukovodstvo – lice ili grupa lica koja, u skladu sa Zakonom, vodi i organizuje poslovanje obveznika i odgovorno je za obezbeđivanje zakonitosti rada – direktor;

Ovlašćeno lice – lice koje je imenovano za obavljanje poslova u skladu sa Zakonom;

Označeno lice – fizičko lice, pravno lice, kao i grupa ili udruženje, registrovano ili neregistrovano, koje je označeno i stavljeno na listu terorista, terorističkih organizacija ili finansijera terorista kao i na listu lica koja se dovode u vezu sa širenjem oružja za masovno uništenje i posebnim listama na osnovu: odgovarajućih rezolucija Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija ili akata međunarodnih organizacija čiji je država član, predloga nadležnih državnih organa ili na osnovu obrazloženog zahteva strane države. Pod posebnim listama podrazumevaju se liste na osnovu rezolucija Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija ili akata međunarodnih organizacija čiji je država član, a koje se ne odnose na fizička ili pravna lica, grupe ili udruženja, već na pokretne i nepokretne stvari koje se dovode u vezu sa širenjem oružja za masovno uništenje, kao što su brodovi, avioni i drugo.

Označeno lice jeste i svako fizičko i pravno lice koje se, dovodi u vezu sa širenjem oružja za masovno uništenje.

Ograničavanje raspolaganja imovinom – privremena zabrana prenosa, konverzije, raspolaganja i premeštanja imovine ili privremeno upravljanje tom imovinom na osnovu odluke nadležnog državnog organa.

Treće lice – banka, društvo za upravljanje investicionim fondovima, društvo za upravljanje dobrovoljnim penzijskim fondovima, brokersko-dilersko društvo, društvo za reviziju ili samostalni revizor, institucije elektrosnkog novca, platne institucije, faktoring društva, JP Pošta Srbije, društvo koje ima dozvolu za obavljanje poslova životnog osiguranja iz Srbije ili druge države pod uslovom da podleže obaveznoj zakonskoj registraciji za obavljanje delatnosti, primenjuje radnje i mere poznavanja i praćenja stranke, vodi evidencije na način koji je jednak ili sličan načinu propisanom u Zakonu, i adekvatno je nadzirano u vršenju poslova sprečavanja i otkrivanja pranja novca i finansiranja terorizma.

Radnje i mere poznavanja stranke i praćenje njenog poslovanja

Poznavanje i praćenje stranke podrazumeva:

– utvrđivanja identiteta stranke;

– provera identiteta stranke na osnovu dokumenata, podataka ili informacija pribavljenih iz pouzdanih i verodostojnih izvora;

– utvrđivanja stvarnog vlasnika stranke i provere njegovog identiteta;

– pribavljanja i procena informacija o svrsi i nameni poslovnog odnosa;

– pribavljanje i procena verodostojnosti informacija o poreklu imovine koja je ili će biti predmet poslovnog odnosa, u skladu sa procenom rizika;

– redovno praćenje poslovanja i provera usklađenosti aktivnosti stranke sa prirodom poslovnog odnosa i uobičajenim obimom i vrstom poslovanja stranke.

Posrednik je dužan da odbije ponudu za uspostavljanje poslovnog odnosa ako ne može da izvrši radnje i mere poznavanja i praćenja stranke, a ako je poslovni odnos već uspostavljen dužan je da ga raskine, o čemu sačinjava službenu belešku u pismenoj formi, i razmatra da li postoje osnovi sumnje da se radi o pranju novca ili finansiranju terorizma.

Navedene radnje i mere poznavanja i praćenja stranke se primenjuju:

pre uspostavljanja poslovnog odnosa sa strankom;
kada u vezi sa strankom postoje osnovi sumnje da se radi o pranju novca ili finansiranju terorizma;
kada postoji sumnja u istinitost ili verodostojnost pribavljenih podataka o stranci ili stvarnom vlasniku stranke.

Shodno članu 6. Zakona, na stranku se primenjuju određeni obim radnji i mera shodno kategoriji rizika, i to:

RIZIK	Mere i radnje poznavanja i praćenja
Nizak	Pojednostavljene
Srednji	Opšte
Visok	Pojačane

Opšte radnje i mere poznavanja i praćenja stranke

Identifikacija stranke fizičkog lica

Prilikom uspostavljanja poslovnog odnosa sa fizičkim licem, zaposleni koji zaključuje poslovni odnos sa strankom pribavlja sledeće podatke:

ime i prezime;
datum i mesto rođenja;
JMBG građana;
prebivalište ili boravište;
vrstu i broj ličnog dokumenta sa datumom, mestom izdavanja i nazivom izdavaoca.

Podaci se pribavljaju uvidom u lični dokument sa slikom (lična karta, pasoš i sl) uz obavezno prisustvo lica čija se identifikacija vrši. Ako iz tog dokumenta nije moguće pribaviti sve propisane podatke, podaci koji nedostaju pribavljaju se iz druge službene isprave. Podaci koje, iz objektivnih razloga nije moguće pribaviti na taj način, pribavljaju se neposredno od stranke. Lični dokument se kopira, i na kopiji upisuje datum, vreme i lično ime lica koje je izvršilo uvid. Kopija, odnosno očitani izvod ličnog dokumenta u elektronskom obliku sadrži kvalifikovani elektronski pečat, odnosno kvalifikovani elektronski potpis, u skladu sa zakonom kojim se uređuje elektronski potpis, sa pridruženim vremenskim žigom.

Ukoliko zaposleni posumnja u istinitost prikupljenih podataka ili verodostojnost isprava iz kojih su podaci pribavljeni, dužan je da od stranke pribavi pismenu izjavu o istinitosti i verodostojnosti podataka i isprava.

Ako se poslovni odnos uspostavlja preko punomoćnika ili zakonskog zastupnika, identifikuje se i punomoćnik, odnosno zakonski zastupnik i stranka (po zakonu visokorizična stranka, na koju se primenjuju pojačane radnje i mere poznavanja i praćenja stranke).

Pribavlja se i overeno pismeno ovlašćenje (punomoćje), ili druge javne isprave kojim se dokazuje svojstvo zakonskog zastupnika.

Identifikacija pravnog lica i preduzetnika

Prilikom uspostavljanja poslovnog odnosa sa preduzetnikom, odnosno pravnim licem, prikupljaju se podaci o:

poslovnom imenu i pravnoj formi, adresi, sedištu, MB i PIB;
svrsi i nameni poslovnog odnosa, delatnosti i poslovnoj aktivnosti;
imenu i prezimenu, datum i mesto rođenja, prebivalište ili boravište i JMBG preduzetnika, vrstu i broj ličnog dokumenta, sa datumom, mestom izdavanja i nazivom izdavaoca.

Podaci za domaća pravna lica i preduzetnike se prikupljaju uvidom u sajt APR, izvod se štampa i na njemu upisuje lično ime lica koje je izvršilo uvid (datum i vreme štampanja već postoji na odštampanom izvodu). Kopijom dokumentacije smatra se i digitalizovani dokument. Kopija dokumenta u elektronskom obliku sadrži kvalifikovani elektronski pečat, odnosno kvalifikovani elektronski potpis, u skladu sa zakonom kojim se uređuje elektronski potpis, sa pridruženim vremenskim žigom.

Podaci za strana pravna lica, odnosno lica koja se ne registruju u APR se pribavljaju na sledeći način:

neposrednim uvidom u registar koji vodi nadležni organ države sedišta ili drugi zvanični javni registar
uvidom u original ili overenu kopiju dokumentacije iz registra koji vodi nadležni organ države sedišta stranke, ne stariju od tri meseca
iz originalnog dokumenta ili overene kopije dokumenta ili druge poslovne dokumentacije koju dostavlja stranka
ukoliko neki od podataka nedostaju iz objektivnih razloga, pribavljaju se iz pismene izjave stranke.

Ako Posrednik posumnja u istinitost pribavljenih podataka ili verodostojnost predstavljene dokumentacije dužan je da o tome pribavi pismenu izjavu stranke.

Ako je stranka strano pravno lice koje obavlja delatnost u Republici Srbiji preko svog ogranka, Posrednik proverava identitet stranog pravnog lica i njegovog ogranka.

Identifikacija zastupnika stranke pravnog lica ili lica stranog prava

Ukoliko je zastupnik stranke (pravnog lica ili lica stranog prava) fizičko lice, zastupnik se identifikuje na način opisan za identifikaciju stranke fizičkog lica.

Ukoliko je zastupnik stranke (pravnog lica ili lica stranog prava) pravno lice, zastupnik se identifikuje na način opisan za identifikaciju stranke pravnog lica.

Podaci se pribavljaju uvidom u original ili overenu kopiju dokumentacije iz registra koji vodi nadležni organ države sedišta pravnog lica ili neposrednim uvidom u zvanični javni registar, odnosno akta kojim se određuje lice ovlašćeno za zastupanje ukoliko u dokumentaciji iz registra nije naveden ovaj podatak.

Na kopiji koju čuva, odnosno odštampanom izvodu, upisuje se datum, vreme i lično ime lica koje je izvršilo uvid u original ili overenu kopiju, odnosno zvanični javni registar.

Utvrđivanje i provera identiteta prokuriste i punomoćnika stranke – pravnog lica, lica stranog prava i preduzetnika

Ako u ime stranke – pravnog lica, lica stranog prava i preduzetnika poslovni odnos uspostavlja prokurista ili punomoćnik, utvrđuje se identitet punomoćnika/prokuriste iz pismenog ovlašćenja koje je izdao zastupnik stranke.

Na utvrđivanje i proveru identiteta punomoćnika shodno se primenjuju pravila za utvrđivanje i proveru identiteta stranke – fizičkog lica.

Utvrđuje se identitet zastupnika pravnog lica koji je dao pismeno ovlašćenje pribavljanjem sledećih podataka:

ime i prezime,
datum i mesto rođenja,
prebivalište ili boravište,
JMBG,
vrstu i broj ličnog dokumenta, datum i mesto izdavanja.

Podaci se pribavljaju uvidom u original ili overenu kopiju dokumenta iz registra koji vodi nadležni organ države sedišta pravnog lica ili neposrednim uvidom u zvanični javni registar, odnosno akta kojim se određuje lice ovlašćeno za zastupanje ukoliko u dokumentaciji iz registra nije naveden ovaj podatak.

Na kopiji koju čuva, odnosno odštampanom izvodu upisuje se datum, vreme i lično ime lica koje je izvršilo uvid u original ili overenu kopiju, odnosno zvanični javni registar.

Obveznik je dužan da podatke o zastupniku koji nedostaju pribavi iz kopije ličnog dokumenta zastupnika koju čuva u skladu sa zakonom. Ako iz tog dokumenta nije moguće dobiti sve propisane podatke, podaci koji nedostaju pribavljaju se iz pismene izjave prokuriste ili punomoćnika.

Utvrđivanje i provera identiteta lica građanskog prava

Ukoliko je stranka lica građanskog prava utvrđuje se i proverava identitet lica ovlašćenog za zastupanje na način propisan za identifikaciju fizičkih lica, pribavlja se pismeno ovlašćenje za zastupanje, kao i podaci o nazivu lica građanskog prava, utvrđuje se svrha i namena uspostavljanja poslovnog odnosa i to iz zahteva za uspostavljanje drugog poslovnog odnosa, odnosno iz pismene izjave lica ovlašćenog za zastupanje. Na fotokopiji pismenog ovlašćenja zaposleni upisuje datum, vreme identifikacije i svoje lično ime.

Identifikacija stvarnog vlasnika stranke – pravnog lica ili lica stranog prava

Zaposleni je dužan da utvrdi stvarnog vlasnika stranke koja je pravno lice ili lice stranog prava i da o stvarnom vlasniku pribavi podatke o imenu i prezimenu, datumu rođenja i adresi (može se pribaviti i kopija ličnog dokumenta stvarnog vlasnika).

Podaci se pribavljaju uvidom u registar Agencije za privredne registre odnosno uvidom u javni registar druge države ili uvidom u original ili overenu kopiju dokumentacije iz registra koja ne sme biti starija od tri meseca za stranku, odnosno šest meseci za lice koje se javlja u vlasničkoj strukturi stranke.

Ukoliko se uvidom u zvanični javni registar ne mogu pribaviti svi podaci, podaci koji nedostaju, pribavljaju se iz originalnog dokumenta ili overene kopije dokumenta ili druge poslovne dokumentacije (osnivački akt, zapisnik sa skupštine, zapisnik sa sednica organa upravljanja i dr), koju dostavlja zastupnik, prokurista ili punomoćnik stranke.

Ako iz objektivnih razloga neke od podataka nije moguće pribaviti na opisani način, pribavljaju se iz komercijalnih i drugih dostupnih baza i izvora podataka, ili iz pismene izjave zastupnika, prokuriste ili punomoćnika stranke i stvarnog vlasnika stranke.

O svakom od preduzetih koraka sačuvati dokaz (e-mail, korespondencija, izvod iz registra, poslovna dokumentacija).

Ukoliko, i nakon preduzetih radnji radi utvrđivanja stvarnog vlasnika, nije moguće utvrditi njegov identitet, utvrđuje se identitet jednog ili više fizičkih lica koje obavljaju funkciju najvišeg rukovodstva u stranci.

Preduzimaju se razumne mere da proveri identitet stvarnog vlasnika i da zna vlasničku i upravljačku strukturu stranke i njegove stvarne vlasnike.

U postupku utvrđivanja stvarnog vlasnika, obavezno se proverava evidentirani stvarni vlasnik na sajtu APR. Ukoliko se podaci o evidentiranom i utvrđenom stvarnom vlasniku ne slažu, od stranke se zahteva da ispravi podatke u evidenciji stvarnih vlasnika ili dostavi dodatnu dokumentaciju na osnovu koje je moguće utvrditi da je evidentirani stvarni vlasnik i utvrđeni stvarni vlasnik. Ukoliko stranka to ne učini u roku od 15 dana, ovlašćeno lice kod Posrednika razmatra da li postoji osnov sumnje u pranje novca ili finansiranje terorizma i ukoliko postoji, o tome obaveštava Upravu za sprečavanje pranja novca.

Pribavljanje informacija o svrsi i nameni poslovnog odnosa i procena njihove verodostojnosti

Svrha i namena poslovnog odnosa je jedna od osnovnih radnji i mera poznavanja i praćenja stranke. Primenjuje se uvek, bez obzira na procenu rizika.

Informacija o svrsi i nameni poslovnog odnosa pribavlja se iz posebne izjave stranke.

Pojačane radnje i mere poznavanja i praćenja stranke

Pored opštih radnji i mera, pojačane radnje i mere podrazumevaju još neke dodatne aktivnosti koje obveznik preduzima jer je na osnovu Zakona, ili na osnovu procene rizika obveznika, stranka svrstana u visok rizik od pranja novca ili finansiranja terorizma. Visok stepen rizika od pranja novca i finansiranja terorizma zahteva prikupljanje dodatnih informacija o prirodi poslovnog odnosa, i češće praćenje poslovanja stranke.

Pojačane radnje i mere primenjuju se:

prilikom primene novih tehnoloških dostignuća i novih usluga, a u skladu sa procenom rizika;
kod uspostavljanja poslovnog odnosa sa funkcionerom;
kada stranka nije fizički prisutna pri utvrđivanju i proveri identiteta;
kada je stranka ili pravno lice koje se javlja u vlasničkoj strukturi stranke of-šor pravno lice;
kod uspostavljanja poslovnog odnosa sa strankom iz države koja ne primenjuje standarde u ovoj oblasti a koje su u prilogu br. 1 ovog programa;
kada se na osnovu analize rizika, popunjavanjem matrice rizika, utvrdi da postoji visok stepen rizika od pranja novca ili finansiranja terorizma.

Pre uspostavljanja poslovnog odnosa sa visokorizičnim strankama potrebno je pribaviti saglasnost direktora, kao i prikupljanje podataka o poreklu imovine i to iz isprava i druge dokumentacije koju dostavlja stranka.

Pojačane radnje i mere prilikom primene novih tehnoloških dostignuća

Prilikom uvođenja nove usluge u poslovnu praksu, ili novog načina pružanja nove usluge, Ovlašćeno lice je dužno da proceni rizik od PN i FT.

Ovlašćeno lice je naročito dužno da proceni rizik od korišćenja savremenih tehnologija u pružanju postojećih ili novih usluga.

Ukoliko Ovlašćeno lice oceni da postoji rizik od pranja novca za nove ili postojeće usluge, Ovlašćeno lice je dužno i da predvidi dodatne mere koje umanjuju taj rizik (poseta stranci u njenom sedištu, dodatna verifikacija identiteta itd).

Pojačane radnje i mere kod uspostavljanja poslovnog odnosa sa funkcionerom

Zaposleni koji uspostavlja poslovni odnos sa strankom je dužan da utvrdi da li je stranka ili njen stvarni vlasnik funkcioner pri čemu se, za svako lice pribavlja pismena izjava o tome da li se radi o funkcioneru, koja je sastavni deo ovog programa.

Ukoliko se na osnovu izjave utvrdi da se radi o funkcioneru, njegovom bližem saradniku ili članu uže porodice, zaposleni je dužan da:

pribavi podatke o poreklu imovine koja je predmet poslovnog odnosa, i to na osnovu pismene izjave stranke, odnosno stvarnog vlasnika stranke koja se uručuje svakoj stranci
pribavi podatke o celokupnoj imovini funkcionera, i to iz pismene izjave stranke, kao i pretragom javno dostupnih podataka
pre nego što uspostavi poslovni odnos, zatraži saglasnost direktora
prati poslovanje funkcionera sa dužnom pažnjom.

Isti postupak se primenjuje ukoliko se u postupku utvrđivanja stvarnog vlasnika pravnog lica, dođe do informacije da je stvarni vlasnik pravnog lica funkcioner.

Podaci, informacije i dokumentacija pribavljeni u skladu sa ovim odeljkom čuvaju se u dosijeu stranke.

Ukoliko, u toku trajanja poslovnog odnosa, zaposleni dođe do saznanja da je stranka ili stvarni vlasnik stranke postao funkcioner, njegov bliži saradnik ili član uže porodice, primenjuju se pojačane radnje i mere utvrđene u ovom odeljku i pribavlja se saglasnost direktoraza nastavak poslovnog odnosa.

Pojačane radnje i mere kada stranka nije fizički prisutna prilikom uspostavljanja poslovnog odnosa

Ukoliko stranka (fizičko ili pravno lice) nije prisutna prilikom uspostavljanja poslovnog odnosa, već u njeno ime poslovni odnos uspostavlja punomoćnik, ta stranka, fizičko ili pravno lice mora biti visokorizično.

Osim opštih radnji i mera poznavanja i praćenja stranke, preduzima se neka od dodatnih mera: prikuplja se dodatna dokumentacija (dodatne isprave, poslovna dokumentacija dr), utvrđuje se razlog zbog kojeg stranka nije fizički prisutna kod obveznika, ukoliko je stranka nerezidentno pravno lice, pribavlja se podatak o razlogu uspostavljanja poslovnog odnosa u Srbiji.

Pojačane radnje i mere sa strankom iz države koja ne primenjuje standarde u oblasti SPN i FT

Ukoliko se poslovni odnos uspostavlja, sa strankom iz države koja je na listi država koje ne primenjuju standarde u oblasti SPN i FT, a koju na osnovu Zakona utvrđuje ministar finansija, i koja je sastavni deo ovih procedura u prilogu br 1, zaposleni koji uspostavlja poslovni odnos primenjuje pojačane radnje i mere i to:

– primeni pojačane radnje i mere pozanavanja i praćenja stranke koje odgovaraju visokom riziku koji nosi poslovanje sa tom strankom;

– prikupi dodatne informacije o stvarnom vlasniku stranke ako se radi o pravnom licu;

– prikupi podatke o poreklu imovine koja je predmet poslovnog odnosa ili transakcije;

– prikupi dodatne informacije o svrsi i nameni poslovnog odnosa ili transakcije;

– dodatno proveri podnete isprave;

– pribavi odobrenje člana najvišeg rukovodstva iz člana 52. stav 3. ovog zakona za uspostavljanje ili nastavak poslovnog odnosa (direktora koji je imenovan i čiji su podaci dostavljeni Upravi);

– prati, sa dužnom pažnjom, transakcije i druge poslovne aktivnosti stranke u toku trajanja poslovnog odnosa;

– preduzme druge adekvatne mere radi otklanjanja rizika.

Pojačane radnje i mere u slučaju da je stranka ili lice koje se javlja u vlasničkoj strukturi stranke of-šor pravno lice

Ukoliko je stranka ili lice u vlasničkoj strukturi stranke lice iz of-šor države (lista of-šor država je u prilogu ovih procedura), zaposleni koji uspostavlja poslovni odnos primenjuje pojačane radnje i mere poznavanja i praćenja stranke:

– Utvrđuje razloge uspostavljanja poslovnog odnosa u Republici Srbiji, o čemu zaposleni pribavlja izjavu zastupnika stranke;

– Dodatno potvrdi podatke o vlasničkoj strukturi, korišćenjem javno dostupnih baza podataka.

Ukoliko stranka – of-šor pravno lice ili lice koje u vlasničkoj strukturi ima of-šor pravno lice je lice sa komplikovanom vlasničkom strukturom od stvarnog vlasnika ili zastupnika stranke pribavlja se pismena izjava o razlozima te strukture. U ovom slučaju, zaposleni razmatra da li činjenica da se radi o komplikovanoj vlasničkoj strukturi of-šor pravnog lica predstavlja osnov sumnje u pranje novca, i o tome sačinjava službenu belešku koju dostavlja ovlašćenom licu.

Pojačane radnje i mere u odnosu na stranku koja je svrstana u visok rizik na osnovu analize rizika

Ukoliko je stranka svrstana u visok rizik na osnovu popunjavanja upitnika o analizi rizika (matrice rizika) koji je sastavni deo ovog programa, na stranku se, osim opštih primenjuju dodatne radnje i mere koje ublažavaju rizik zbog kojeg je stranka visokorizična, a posebno se pribavljaju podaci i informacije o poreklu imovine koja je ili će biti predmet poslovnog odnosa.

Pojednostavljene radnje i mere poznavanja i praćenja stranke

Pojednostavljene mere poznavanja i praćenja stranke pri uspostavljanju poslovnog odnosa se primenjuju kada je stranka:

– banka, društvo za upravljanje investicionim i penzionim fondom, davalac finansijskog lizinga, društvo za osiguranje, brokersko-dilerska društva iz Srbije ili iz strane države u kojoj se primenjuju standardi za sprečavanje pranja novca i finansiranje terorizma koji su na nivou standarda EU ili višem;

– državni organ, organ autonomne pokrajine, organ jedinice lokalne samouprave, javna agencija, javna služba, javni fond, javno preduzeće, javni zavod ili komora,

– privredno društvo čije su izdate hartije od vrednosti uključene na organizovano tržište hartija od vrednosti koje se nalazi u Republici Srbiji ili državi u kojoj se primenjuju međunarodni standardi o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma na nivou standarda Evropske unije ili viši, a koji se odnose na podnošenje izveštaja i dostavljanje podataka nadležnom regulatornom telu (države članice IOSCO grupe).

U ovom slučaju, potrebno je pribaviti sledeće podatke:

– Poslovno ime i pravnu formu, adresu, sedište, matični broj i poreski identifikacioni broj pravnog lica ili preduzetnika koje uspostavlja poslovni odnos ili vrši transakciju, odnosno za koje se uspostavlja poslovni odnos ili vrši transakcija;

– Ime i prezime, datum i mesto rođenja, prebivalište ili boravište, JMBG zastupnika, kao i vrstu i broj ličnog dokumenta, datum i mesto izdavanja;

– Svrhu i namenu poslovnog odnosa, kao i informaciju o delatnosti i poslovnim aktivnostima stranke;

– Namenu i pretpostavljenu prirodu poslovnog odnosa i datum uspostavljanja poslovnog odnos.

I u slučaju kada se primenjuju pojednostavljene rednje i mere, utvrđuje se stvarni vlasnik stranke, osim ako se radi o stranci:

– privrednom društvu čije su izdate hartije od vrednosti uključene na organizovano tržište hartija od vrednosti koje se nalazi u Republici Srbiji ili državi u kojoj se primenjuju međunarodni standardi o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma na nivou standarda Evropske unije ili viši,

– stranci koja je državni organ, organ autonomne pokrajine, organ jedinice lokalne samouprave, javna agencija, javni fond, javna služba, javno preduzeće, javni zavod ili komora.

Analiza rizika od pranja novca i finansiranja terorizma

U skladu sa članom 6. Zakona, analiza rizika se sastoji iz:

Analiza rizika od pranja novca i finansiranja terorizma na nivou obveznika – Posrednika

Da bi se utvrdila izloženost obveznika riziku od pranja novca i finansiranja terorizma, mora se doneti sud o pretnjama, ranjivostima i posledicama, odnosno mora se proceniti verovatnoća negativnog uticaja koji proizilazi iz rizika, kao i uticaj rizika na ciljeve poslovanja. U tu svrhu, na godišnjem nivou se izrađuje izveštaj o proceni rizika od pranja novca i finansiranja terorizma. Ovaj izveštaj priprema ovlašćeno lice, odnosno njegov zamenik, a usvaja direktor Posrednika. Izveštaj se dostavlja Upravi za sprečavanje pranja novca, i Sektoru tržišne inspekcije, na njihov zahtev, u roku od tri dana od dana ispostavljanja zahteva.

Analiza rizika se, polazeći od pretpostavke da različite usluge i transakcije nisu podjednako ranjive za zloupotrebu od strane kriminalaca, sastoji iz:

prepoznavanja oblasti poslovanja koje su izložene pranju novca ili finansiranju terorizma, u okviru kojeg se identifikuju stranke, transakcije i geografska područja koje su specifične za Posrednika;
sprovođenja analize rizika, sa ciljem da se utvrdi verovatnoća da će doći do pranja novca i finansiranja terorizma, analiza verovatnoće da će nastupiti određena pojava i procena negativnih efekata koji bi u tom slučaju mogli nastati;
upravljanja rizicima, primenjuju se određena poslovna politika, procedura, adekvatni mehanizmi, kako bi se smanjio i eliminisao rizik. Dakle, svaka procena rizika mora sadržati akcioni plan kako bi se identifikovani rizici i umanjili;
nadzora nad rizicima i ažuriranje rizika, u kojoj se preispituju rizici.

Prilikom analize i procene rizika, moraju se uzeti u obzir procenjeni rizici na nacionalnom nivou, kao i na nivou sektora, kao i različiti eksterni izvori, određena istraživanja nadzornog organa, strateške analize, istraživanja i u domaćem i u međunarodnom okviru, tipologije, trendovi u pranju novca ili finansiranju terorizma, naročito u oblasti trgovine nekretnina.

Da bi se utvrdila izloženost riziku, Posrednik treba da zna svaki segment svog poslovanja u domenu u kojem se pretnja od pranja novca i finansiranja terorizma može pojaviti, odnosno mora se primeniti ranjivost u odnosu na pretnju i posledicu, odnosno štetu koju bi pranje novca moglo proizvesti. Rizici se identifikuju na svim nivoima upravljanja i u svim organizacionim jedinicima.

Analiza rizika se izrađuje na godišnjem nivou, najkasnije do 31.3. tekuće godine za prethodnu godinu.

Analiza rizika na nivou stranke i poslovnog odnosa

Analiza rizika se donosi u cilju ocene verovatnoće da će se poslovanje Posrednika zloupotrebiti, odnosno da se može zloupotrebiti u svrhe pranja novca ili finansiranja terorizma, utvrđuje kriterijume za svrstavanje stranke u neku od kategorija rizika, kao i posledice i mere za adekvatno upravljanje rizikom. Prilikom analize rizika stranke uzimaju se u obzir rizik stranke, rizik transakcije i geografski rizik ili rizik države.

– U odnosu na stranke se primenjuju pojednostavljene, opšte i pojačane radnje i mere poznavanja i praćenja stranke, a u zavisnosti od analize rizika od pranja novca i finansiranja terorizma. Prilikom ocene rizika stranke uzimaju se u obzir geografski rizik, rizik stranke, rizik transakcije i rizik usluge, a rizik se procenjuje popunjavanjem upitnika koji je sastavni deo ovog programa, a koji predstavlja kombinaciju pitanja u vezi sa gore navedenim rizicima. Svako pitanje nosi određeni broj bodova, a u skladu sa opšteprihvaćenim standardima SPN i FT. Stranka dobija rizik u zavisnosti od broja bodova na sledeći način:

Nivo rizika	Radnje i mere poznavanja i praćenja stranaka	Broj poena
Nizak	Pojednostavljene radnje i mere poznavanja i praćenja stranke	0-60
Srednji	Opšte radnje i mere poznavanja i praćenja stranke	60-110
Visok	Pojačane i opšte radnje i mere poznavanja i praćenja stranke	Preko 110

Praćenje poslovanja stranke, uključujući i ponovnu kategorizaciju rizika

Stranke se prate sledećom dinamikom:

Rizik	Radnje i mere	Dinamika praćenja
Nizak	Pojednostavljene	– jednom u šest meseci
Srednji	opšte	– jednom u dva meseca
Visok	pojačane	jednom godišnje

Dostavljanje informacija, podataka i dokumentacije Upravi

Na zahtev Uprave za sprečavanje pranja novca, Ovlašćeno lice sve podatke i informacije dostavlja u roku od osam dana od dana prijema zahteva. Rok može biti i kraći, a u naročito opravdanim uslovima na zahtev Ovlašćenog lica, rok može biti i duži.

Upravi se dostavljaju i podaci o sumnjivim transakcijama/licima, koje se prepoznaju na osnovu liste indikatora, znanja i iskustva zaposlenih, i to odmah kada je transkacija izvršena, odnosno najkasnije odmah po saznanju za osnov sumnje u pranje novca.

U cilju postupanja u skladu sa Zakonom o ograničavanju raspolaganja imovinom u cilju sprečavanja terorizma i širenja oružja za masovno uništenje („Sl. glasnik RS“, br. _______________), zaposleni proverava da li je buduća stranka označeno lice. Provera se vrši uvidom u listu označenih lica koja je objavljena na sajtu Uprave za sprečavanje pranja novca. O izvršenoj proveri čuva se printscreen u dosijeu stranke.

Ukoliko se utvrdi da se radi o označenom licu, obaveštenje se dostavlja Upravi najkasnije u roku od 24 časa: telefonom, elektronskim putem, neposrednim dostavljanjem ili preporučenom pošiljkom, na Obrascu za prijavljivanje označenog lica, koji čini sastavni deo Pravilnika o načinu obaveštavanja fizičkih i pravnih lica o promeni na listi označenih lica i o načinu dostavljanja obaveštenja, informacija i podataka o označenom licu i njegovoj imovini („Sl. glasnik RS“, br. _______________). Obaveštenja dostavljena telefonom potvrđuju se u pismenoj formi.

Uz obaveštenje se dostavlja ime i prezime, adresa, odnosno naziv i sedište, kao i sva pisana ili elektronska dokumentacija i druge informacije od značaja za identifikaciju označenog lica, imovine i posla ili drugih sličnih odnosa.

Poslovna aktivnost se obustavlja odmah sve do prijema rešenja o ograničavanju raspolaganja imovinom ili obaveštenja da rešenje nije doneto, a najduže sedam dana od dana dostavljanja obaveštenja Upravi.

Određivanje ovlašćenog lica i njegovog zamenika, kao i obezbeđivanje uslova za njihov rad

Posrednik je dužan da imenuje Ovlašćeno lice i njegovog zamenika.

Ovlašćeno lice i njegov zamenik mogu biti lica koja ispunjavaju sledeće uslove:

1) da su zaposleni kod Posrednika na radnom mestu sa ovlašćenjima koja tom licu omogućavaju delotvorno, brzo i kvalitetno izvršavanje zadataka propisanih ovim zakonom;

2) da nisu pravnosnažno osuđivani ili se protiv njih ne vodi krivični postupak za krivična dela koja se gone po službenoj dužnosti koja ga čine nepodobnim za vršenje poslova ovlašćenog lica/zamenika;

3) da je stručno osposobljeno za poslove sprečavanja i otkrivanja pranja novca i finansiranja terorizma;

4) da poznaje prirodu poslovanja Posrednika u oblastima koja su podložna riziku pranja novca ili finansiranja terorizma;

5) da ima licencu za obavljanje poslova ovlašćenog lica (ukoliko Posrednik ima više od sedam zaposlenih) Licencu izdaje Uprava, na period od 5 godina, a na osnovu položenog stručnog ispita.

Ovlašćeno lice ima sledeće zadatke:

– Stara se o uspostavljanju, delovanju i razvoju sistema za sprečavanje PN/FT i predlaže rukovodstvu odgovarajuće mere za njegovo unapređenje;

– Obezbeđuje pravilno i blagovremeno dostavljanje podataka Upravi za SPN;

– Učestvuje u izradi internih akata;

– Učestvuje u izradi smernica za vršenje unutrašnje kontrole i organizuje sprovođenje unutrašnje kontrole;

– Učestvuje u uspostavljanju i razvoju informatičke podrške;

– Učestvuje u pripremi programa stručnog obrazovanja, osposobljavanja i usavršavanja zaposlenih.

Ovlašćeno lice samostalno obavlja zadatke i neposredno je odgovorno direktoru.

U slučaju odsustva, Ovlašćeno lice menja njegov zamenik.

Posrednik određuje za člana najvišeg rukovodstva odgovornog za primenu Zakona – direktora.

Podaci o Ovlašćenom licu i njegovom zameniku i to, kao i podaci o članu najvišeg rukovodstva, i to lično ime i naziv radnog mesta Upravi za sprečavanje pranja novca u roku od 15 dana od dana imenovanja, kao i svaku promenu tih podataka.

Saradnja sa Ovlašćenim licem

Svi su dužni da Ovlašćenom licu obezbede pomoć i podršku pri vršenju poslova, kao i da ga redovno obaveštavaju o činjenicama koje su, ili koje bi mogle biti povezane sa PN/FT.

Zaposleni koji su u neposrednom ili posrednom kontaktu sa strankom, odnosno licem koje vrši transakciju su dužni da na zahtev Ovlašćenog lica, u najkraćem roku dostave sve potrebne odgovore i informacije.

Lista indikatora za prepoznavanje lica i interni izveštaj o sumnjivoj transakciji/licu

Lista indikatora za prepoznavanje lica i transakcija za koje postoje osnovi sumnje da se radi o pranju novca ili finansiranju terorizma, koja je sastavni deo ovog Programa, obavezno sadrži indikatore objavljene na sajtu Uprave.

Zaposleni koji je u neposrednom kontaktu sa strankom dostavlja Ovlašćenom licu, a u slučaju odsustva, njegovom zameniku, interni izveštaj u elektronskoj formi o sumnjivoj transakciji, sa navedenim razlogom koji ukazuje na sumnju. Osim primene liste indikatora za prepoznavanje osnova sumnje u pranje novca i finansiranje terorizma, zaposleni uzima u obzir i druge okolnosti koje ukazuju na postojanje osnova sumnje na pranje novca ili finansiranje terorizma. Ovlašćeno lice na osnovu sopstvenog znanja i iskustva utvrđuje da li će transakciju prijaviti Upravi ili ne. Ukoliko je ne prijavi, o tome sačinjava belešku u kojoj obrazlaže razloge koji otklanjaju sumnju u pranje novca/finansiranje terorizma, koju čuva 10 godina.

Ovlašćeno lice može i samostalno, bez dostavljanja internog izveštaja o sumnjivoj transakciji, a na osnovu sopstvenog znanja i iskustva i primene liste indikatora, dostaviti Upravi podatke o sumnjivoj transakciji/licu.

Sumnjive transakcije se dostavljaju na obrascu objavljenom na sajtu Uprave. Obrazac se popunjava i dostavlja Upravi u pismenom obliku, lično ili preporučenom pošiljkom na adresu Uprava za sprečavanje pranja novca, Resavska 24, Beograd. O dostavljenoj sumnjivoj transakciji se čuva dokaz u skladu sa Zakonom. O sumnjivim transakcijama se vodi evidencija, u elektronskom obliku.

Redovno stručno obrazovanje, osposobljavanje i usavršavanje zaposlenih

Redovno stručno obrazovanje, osposobljavanje i usavršavanje zaposlenih koji obavljaju poslove sprečavanja i otkrivanja pranja novca i finansiranja terorizma, kao i zaposlenih koji dolaze u kontakt sa strankama je obavezujuće. Stručno obrazovanje, osposobljavanje i usavršavanje odnosi se na upoznavanje sa odredbama propisa iz oblasti sprečavanja pranja novca i finansiranja terorizma i internih akata, sa stručnom literaturom o sprečavanju i otkrivanju pranja novca i finansiranja terorizma, sa listom indikatora za prepoznavanje stranaka i transakcija za koje postoje osnovi sumnje da se radi o pranju novca ili finansiranju terorizma, kao i sa odredbama propisa kojima se uređuje ograničavanje raspolaganja imovinom u cilju sprečavanja terorizma i širenja oružja za masovno uništenje i propisa kojima se uređuje zaštita podataka o ličnosti.

Ono ima za cilj da osposobi zaposlene da blagovremeno prepoznaju rizik od pranja novca i finansiranja terorizma.

Stručno obrazovanje, osposobljavanje i usavršavanje se sprovodi na osnovu usvojenog programa godišnjeg stručnog obrazovanja, osposobljavanja i usavršavanja zaposlenih za sprečavanje i otkrivanje pranja novca i finansiranja terorizma. Program se donosi svake godine, do kraja marta za tekuću godinu, a obuke propisane programom je potrebno sprovesti do kraja marta naredne godine.

Obuku sprovodi Ovlašćeno lice ili njegov zamenik, lično, putem radionica, seminara i testova. O održajnoj obuci se sačinjava službena beleška koja sadrži: vreme i mesto održavanja obuke, broj zaposlenih koji su prisustvovali obuci, ime i prezime lica koje je sprovelo obuku i kratak opis obrađene teme na obuci.

Interna kontrola se sprovodi od strane Ovlašćenog lica, a naročito se odnosi na kontrolu primene radnji i mera poznavanja i praćenja stranke i srazmerna je procenjenom riziku na nivou obveznika.

Cilj internih kontrola je obezbeđivanje redovnog pregleda procesa upravljanja rizikom i procene rizika, uzimajući u obzir sredinu i aktivnost na tržištu, obezbedi pojačani fokus na postupanje, imajući u vidu to da je oblast nepokretnosti podložnija za zloupotrebu licima koja peru novac, obezbeđivanje usaglašenosti postupanja zaposlenih u skladu sa internim aktima, kao i obezbeđivanje kontinuiranog programa, bez obzira na kadrovske promene, preporučuje usaglašavanje sa merama za sprečavanje pranja novca i finansiranje terorizma, proverava sačinjavanje izveštaja, kao i sprovođenje drugih radnji i mera u skladu sa Zakonom. Interna kontrola se sprovodi kada dođe do promene u poslovnom procesu kod Posrednika, a najmanje jednom godišnje.

Integritet zaposlenih

Prilikom zasnivanja radnog odnosa na radnim mestima na kojima se dolazi u kontakt sa strankama, vrši se provera da li je kandidat za to radno mesto osuđivan za krivična dela kojima se pribavlja protivpravna imovinska korist ili krivična dela povezana sa terorizmom.

Tajnost podataka

Svi podaci, informacije i dokumentacija koji su prikupljeni u skladu sa Zakonom, predstavljaju poslovnu tajnu.

Zabrana odavanja informacija

Ne sme se stranci, odnosno trećem licu odati informacija o prijavi sumnjive transakcije Upravi za sprečavanje pranja novca, niti o tome da je Uprava za sprečavanje pranja novca zahtevala postupanje u vezi sa strankom, odnosno da je protiv stranke ili trećeg lica pokrenut ili bi mogao biti pokrenut postupak u vezi sa pranjem novca ili finansiranjem terorizma.

Čuvanje podataka

Podaci i dokumentacija u vezi sa strankom, uspostavljenim poslovnim odnosom sa strankom i izvršenom transakcijom, čuvaju se najmanje 10 godina od dana okončanja poslovnog odnosa, izvršene transakcije.

Podaci i dokumentacija o ovlašćenom licu, zameniku ovlašćenog lica, stručnom osposobljavanju zaposlenih i izvršenim unutrašnjim kontrolama čuvaju se najmanje pet godina od dana prestanka dužnosti ovlašćenog lica, izvršenog stručnog osposobljavanja ili izvršene unutrašnje kontrole.

Evidencije

Uspostavlja se evidencija podataka o strankama, kao i poslovnim odnosima u elektronskom obliku. Evidencija podataka o strankama se vodi po hronološkom redu i obavezno sadrži podatke iz člana 99. Zakona. Evidencija mora biti pretraživa po sledećim kriterijumima: ime, prezime, naziv pravnog lica, datum transakcije, iznos transakcije, valuta transakcije i država sa kojom se vrši transakcija.

Postupak za interno prijavljivanje kršenja odredaba Zakona o SPN i FT

Zaposleni u Posredniku mogu prijaviti nepostupanje Posrednika, odnosno njenih zaposlenih odredaba Zakona o SPN i FT i drugih propisa u ovoj oblasti Tržišnoj inspekciji, nakon uspostavljanja mehanizma za prijavu.

Garantuje se anonimnost zaposlenog, kao i zaštita zaposlenog koji prijavi kršenje propisa u ovoj oblasti.

Završne odredbe

Ovaj Program se primenjuje počev od ___________ godine.

		DIREKTOR
		____________________

Prilog 1

LISTA DRŽAVA KOJE NE PRIMENJUJU STANDARDE U OBLASTI SPREČAVANJA PRANJA NOVCA I FINANSIRANJA TERORIZMA

Iran
Severna Koreja
Mjanmar
Albanija
Barbados
Burkina Faso
Kamdbodža
Kajmanska Ostrva
Kongo
Gibraltar
Haiti
Jamajka
Jordan
Mali
Moroko
Mozambik
Panama
Filipini
Senegal
Južni Sudan
Sirija

Prilog 2

LISTA OF-ŠOR JURISDIKCIJA

(Ukoliko je stranka lice registrovano u of-šor jurisdikcijama ili je lice koje se javlja u vlasničkoj strukturi lice iz of-šor jurisdikcija, primenjuju se mere propisane Programom i Zakonom o SPN i FT)

Andora (Andorra),
Angvila (Anguilla),
Antigva i Barbuda (Antigua and Barbuda),
Aruba (Aruba),
Bahami (Bahamas),
Bahrein (Bahrain),
Barbados (Barbados),
Belize (Belize),
Bermuda (Bermuda),
Britanska devičanska ostrva (British Virgin Islands),
Kajmanska ostrva (Cayman Islands),
Božićno ostrvo (Christmas Island),
Kukova ostrva (Cook Islands),
Dominikanska Republika (Dominican Republic),
Foklandska ostrva (Falkland Islands),
Fidži (Fiji),
Gibraltar (Gibraltar),
Grenada (Grenada),
Gvam (Guam),
Gernzi (Guernsey),
Gvajana (Guyana),
Hong Kong (Hong Kong),
Ostrvo Men (Isle of Man),
Džersi (Jersey),
Liberija (Liberia),
Lihtenštajn (Liechtenstein),
Makao (Macao),
Maldivi (Maldives),
Maršalska ostrva (Marshall Islands),
Mauricijus (Mauritius),
Monako (Monaco),
Monserat (Monserrat),
Nauru (Nauru),
Holandski Antili (Netherlands Antilles),
Niue (Niue),
Normandska ostrva (Normand Isles),
Palau (Palau),
Panama (Panama),
Sveti Kits i Nevis (Saint Kitts and Nevis),
Sveta Lucija (Saint Lucia),
Sveti Vinsent i Grenadini (Saint Vincent and the Grenadines),
Samoa (Samoa),
San Marino (San Marino),
Sejšeli (Seychelles),
Solomonska ostrva (Solomon Islands),
Tonga (Tonga),
Trinidad i Tobago (Trinidad and Tobago),
Ostrva Turks i Kaikos (Turks and Caicos Islands),
Tuvalu (Tuvalu),
Devičanska ostrva SAD (US Virgin Islands),
Vanuatu (Vanuatu).

Prilog 3

PROCENA RIZIKA ZA KLIJENTA – POSREDNICI U PROMETU I ZAKUPU NEPOKRETNOSTI

Procena rizika za _____________________________________________ (upisati ime i prezime i JMBG/naziv i MB)

Kriterijum		Broj bodova	Napomena (Zakon, lista indikatora i sl)
1.	Države prema kojima su Ujedinjene nacije, Savet Evrope ili druge međunarodne organizacije primenile sankcije, embargo ili slične mere, države koje su od strane kredibilnih institucija (FATF, UN i dr) označene kao države koje podržavaju ili države koje su od strane kredibilnih institucija (npr. Svetska banka, MMF) označene kao države s visokim stepenom korupcije i kriminala, finansiraju terorističke aktivnosti ili organizacije.	10
4.	Države sa strateškim nedostacima u sistemu za sprečavanje pranja novca i finansiranje terorizma – FATF lista (Prilog br. 1 Programa)	Visok rizik	Po Zakonu
5.	Of šor pravno lice u vlasničkoj strukturi	Visok rizik	Po Zakonu
6.	Lokacija gde je velika koncentracija stranaca ili se vrše brojne transakcije sa strancima	5
7.	Stranka ili stvarni vlasnik stranke je funkcioner, član uže porodice funkcionera ili bliži saradnik	Visok rizik	Po Zakonu
8.	Kupac pokazuje zainteresovanost za tačno određenu nekretninu i lokaciju i ne ispoljava naročitu zainteresovanost za cenu	5
9.	Stranke, koje nisu lično videle nekretninu, istu kupuju preko posrednika ili situacija kada strani državljanin kupuje nepokretnost u Srbiji i to mu je jedina veza sa Srbijom	20
10.	Stranka koja prilaže lična dokumenta koja su izdata od strane druge države i čiju autentičnost je teško proveriti, ili stranka prilikom uspostavljanja poslovnog odnosa sa obveznikom izbegava lično pojavljivanje, već insistira na posrednom kontaktu, odnosno odbijanje stranke da da podatke, koji se u praksi obično prikupljaju (lični podaci, adresa, zanimanje,…) i/ili nedoslednosti u priloženoj dokumentaciji	5
12.	Pravno lice koje daje adresu koja predstavlja samo broj poštanskog faha za komunikaciju sa posrednikom, ili je adresa na kojoj je pravno lice registrovano nepostojeća i sl.	20
13.	Stranke pokazuju veliko interesovanje da brzo obave kupoprodajnu transakciju iako za to nema posebnog razloga, bez interesovanja da se saznaju bitni elementi ugovora, ili kupac nije posebno zainteresovan za prikupljanje boljih ponuda ili za postizanje povoljnijih uslova plaćanja	20
14.	Stranka kupuje nepokretnost za gotovinu, a ubrzo zatim tu nepokretnost koristi kao sredstvo obezbeđenja za dobijanje kredita za kupovinu nove nepokretnosti, odnosno stranka kupac se pojavljuje sa velikim iznosom gotovine za kupovinu nepokretnosti, ili kupovina ili prodaja nepokretnosti odvija se istog dana ili u vrlo kratkom vremenskom periodu, naročito kad se uočava značajno odstupanje od tržišne cene	20
15.	Stranka poklanja nepokretnost licu sa kojim nije u srodstvu ili drugim ličnim ili poslovnim odnosima	5
20.	Stranka je građevinska kompanija koja ima nesrazmerno mali broj zaposlenih u odnosu na obim poslova, nemaju svoju infrastrukturu ili poslovne prostorije, odnosno građevinske kompanije čija vlasnička struktura nije jasna	10
23.	Lica čija je ponuda za uspostavljanje poslovnog odnosa odbijena od strane drugog obveznika, ako se na bilo koji način sazna za tu činjenicu, odnosno poznata je po lošoj reputaciji	20
25.	Kupovina nepokretnosti je u nesrazmeri sa kupovnom moći kupca, ili kupac daje nelogične odgovore o poreklu imovine, odnosno više transakcija kupovine i prodaje jedne nepokretnosti koje vrši grupa fizičkih lica koja su međusobno povezana	10
26.	Transakcija gde stranka zahteva plaćanje kroz više manjih transakcija – usitnjavanje kupovne cene	5
27.	Transakcije u kojima se kao učesnik pojavljuje novoosnovano pravno lice sa malim osnivačkim kapitalom, a kupuje ili prodaje nekretninu visoke vrednosti	10
28.	Obezbeđenje kredita za kupovinu nepokretnosti vrši se sa depozitom u iznosu od 100% iznosa traženog kredita	10
29.	Transakcije koje dolaze sa teritorija koje ne primenjuju propise iz oblasti sprečavanja pranja novca	10
30.	Zakupnina u iznosu koji je značajno veći od tržišne cene za određenu lokaciju, unapred plaća za duži period.	5

Ukupno bodova po matrici rizika:

0-60	60-110	Preko 110
Nizak rizik	Srednji rizik	Visok rizik
Pojednostavljene radnje i mere	Opšte radnje i mere	Pojačane radnje i mere

Broj bodova: 5 / 10 / 20. (Podela bodova u matrici rizika izvršena je u skladu sa Zakonom o sprečavanju pranja novca i finansiranju terorizma, Pravilnikom o metodologiji za izvršavanje poslova u skladu sa Zakonom o sprečavanu pranja novca i finansiranju terorizma, Nacionalnom procenom rizika države, Smernicama za procenu rizika i poslovnog iskustva)

Prilog 4

IZJAVA FUNKCIONERA

– uručuje se licu sa kojim se zaključuje poslovni odnos i stvarnom vlasniku stranke

Da li ste funkcioner, njegov bliži saradnik ili član uže porodice / Are you a polliticaly exposed person, close assosiate or a family member?*

DA/YES NE/NO

Ako je odgovor „DA“, molim Vas popunite/ If the answer is „YES“, please fullfil:

Ime i prezime / First and last name: ____________________

Adresa i mesto prebivališta / Address and place of residence: ____________________

Datum i mesto rođenja / Date and place of birth: ____________________

Broj telefona i e-mail / Phone number and e-mail: ____________________

Vrsta i broj identifikacionog dokumenta, naziv izdavaoca, datum i mesto izdavanja / Type and number of ID document, name of the issuer, date and place of issue: ____________________

Vrsta javne funkcije koju obavljate ili ste obavljali u poslednje četiri godine / What public function do you perform or you have been performing over the last four years: ____________________

Period obavljanja navedene javne funkcije / Period in which you perform / performed the public function: ____________________

Navedite podatke o porodičnom odnosu, ukoliko ste član uže porodice funkcionera / What is the type of your family relationship, if you are a close family member of a PEP: ____________________

Navedite podatke o vrsti poslovne saradnje, ukoliko ste bliski saradnik funkcionera / What is the type of a business relationship, if you are a close associate of a PEP: ____________________

Molim Vas navedite poreklo imovine koja će biti predmet transakcije / Please state the origin of the property of the business transaction:

– Zarada / Salary;

– Ugovor (zakup, kupoprodaja nepokretnosti, pokloni, pomoć i ostalo), rešenje o nasleđivanju, faktura / Contract (rent, real estate, gifts, support, etc.), inheritance decisions, invoices;

– Potvrda o unosu efektivnog stranog novca u R. Srbiju / Certificate of Input of Effective Foreign Currency in the Republic of Serbia;

– Izjava o poreklu novca / The statement of origin of money

– Drugo/Other ____________________

Molim Vas navedite podatke o celokupnoj imovini koju posedujete / Please state the data of the total property which is owned by you

________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________.

Datum i mesto/Date and Place		Potpis/Signature
____________________		____________________

Funkcioner je fizičko lice koje obavlja ili je u poslednje četiri godine obavljalo visoku javnu funkciju koja ga čini domaćim funkcionerom (1), stranim funkcionerom (2) i funkcionerom međunarodne zajednice

(1) predsednik države, predsednik Vlade, ministar, državni sekretar, posebni savetnik ministra, pomoćnik ministra, sekretar ministarstva, direktor organa u sastavu ministarstva i njegovi pomoćnici, i direktor posebne organizacije, kao i njegov zamenik i njegovi pomoćnici, narodni poslanik, sudija Vrhovnog kasacionog, Privrednog apelacionog i Ustavnog suda, predsednik, potpredsednik i član saveta Državne revizorske institucije, guverner, viceguverner, član Saveta guvernera Narodne banke Srbije, lice na visokom položaju u diplomatsko-konzularnim predstavništvima (ambasador, generalni konzul, otpravnik poslova), član organa upravljanja u javnom preduzeću ili privrednom društvu u većinskom vlasništvu države, član organa upravljanja političke stranke; član uže porodice funkcionera jeste bračni ili vanbračni partner, roditelji, braća i sestre, deca, usvojena deca i pastorčad, i njihovi bračni ili vanbračni partneri; bliži saradnik funkcionera jeste fizičko lice koje ostvaruje zajedničku dobit iz imovine ili uspostavljenog poslovnog odnosa ili ima bilo koje druge bliske poslovne odnose sa funkcionerom (npr. fizičko lice koje je formalni vlasnik pravnog lica ili lica stranog prava, a stvarnu dobit ostvaruje funkcioner)

(2) šef države i/ili vlade, član vlade i njegov zamenik, izabrani predstavnik zakonodavnog tela, sudija vrhovnog i ustavnog suda ili drugog sudskog organa na visokom nivou, protiv čije presude, osim u izuzetnim slučajevima, nije moguće koristiti redovni ili vanredni pravni lek, član računskog suda, odnosno vrhovne revizorske institucije i članovi organa upravljanja centralne banke, ambasador, otpravnik poslova i visoki oficir oružanih snaga, član upravnog i nadzornog organa pravnog lica koje je u većinskom vlasništvu strane države, član organa upravljanja političke stranke;

(3) direktor, zamenik direktora, član organa upravljanja, ili drugu ekvivalentnu funkciju u međunarodnoj organizaciji.

Prilog 5

EVIDENCIJE O STRANKAMA

Redni broj

Poslovno ime

Adresa i sedište

Matični broj

Poreski broj

Ime i prezime zakonskog zastupnika

Datum rođenja

Mesto rođenja

Prebivalište ili boravište