Određivanje dokaznih sredstava u postupku poreske kontrole

Određivanje dokaznih sredstava koja se mogu koristiti za utvrđivanje činjeničnog stanja u postupku poreske kontrole

U zavisnosti od predmeta kontrole, Poreska uprava može od poreskog obveznika zahtevati na uvid i proveru poslovne knjige i evidencije, računovodstvene iskaze, poslovnu dokumentaciju i druge isprave i dokaze, radi utvrđivanja činjeničnog stanja neophodnog za utvrđivanje zakonitosti i pravilnosti ispunjavanja poreske obaveze

(Mišljenje Ministarstva finansija, br. 011-00-00179/2022-04 od 15.8.2022. godine)

„Odredbom člana 1. stav 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji („Sl. glasnik RS“, br. 80/2002, 84/2002 – ispr., 23/2003 – ispr., 70/2003, 55/2004, 61/2005, 85/2005 – dr. zakon, 62/2006 – dr. zakon, 63/2006 – ispr. dr. zakona, 61/2007, 20/2009, 72/2009 – dr. zakon, 53/2010, 101/2011, 2/2012 – ispr., 93/2012, 47/2013, 108/2013, 68/2014, 105/2014, 91/2015 – autentično tumačenje, 112/2015, 15/2016, 108/2016, 30/2018, 95/2018, 86/2019, 144/2020 i 96/2021 – dalje: ZPPPA) propisano je da se tim zakonom uređuju postupak utvrđivanja, naplate i kontrole javnih prihoda na koje se taj zakon primenjuje (dalje: poreski postupak), prava i obaveze poreskih obveznika, registracija poreskih obveznika i poreska krivična dela i prekršaji.

Odredbom člana 4. stav 3. ZPPPA propisano je da je Poreska uprava dužna da utvrđuje sve činjenice koje su bitne za donošenje zakonite i pravilne odluke, posvećujući jednaku pažnju činjenicama koje idu u prilog i na štetu poreskom obvezniku.

Odredbama člana 43. ZPPPA propisano je da se činjenice u poreskom postupku utvrđuju na osnovu dokaza.

Kao dokaz u poreskom postupku mogu se upotrebiti poreska prijava, poreski bilans, poslovne knjige i evidencije, računovodstveni iskazi, poslovna dokumentacija i druge isprave i informacije kojima raspolaže Poreska uprava, prikupljene od poreskog obveznika ili trećih lica, iskaz svedoka, nalaz veštaka, uviđaj i svako drugo sredstvo kojim se činjenice mogu utvrditi.

Utvrđivanje činjenica u postupku poreske kontrole vrši se i prema odredbama čl. 117-139. ZPPPA.

Prema odredbi člana 44. stav 1. ZPPPA, Poreska uprava može zahtevati od poreskog obveznika i trećih lica da, u roku koji ona odredi, dostave na uvid i proveru poslovne knjige i evidencije, računovodstvene iskaze, poslovnu dokumentaciju i druge isprave i dokaze, radi utvrđivanja činjeničnog stanja.

Odredbom člana 45. stav 1. ZPPPA Poreski obveznik je dužan da, na zahtev Poreske uprave i u razumnom roku koji ona odredi, pruži sve raspoložive informacije, neophodne za utvrđivanje činjeničnog stanja od značaja za oporezivanje. Poreska uprava može da zahteva od drugih lica, privrednih subjekata, banaka, državnih organa i organizacija, organa teritorijalne autonomije i lokalne samouprave da, u razumnom roku koji ona odredi, pruže raspoložive informacije, kao i podatke od značaja za preduzimanje aktivnosti iz delokruga nadležnosti Poreske uprave.

Odredbom člana 123. stav 1. ZPPPA propisano je da je poreska kontrola postupak provere i utvrđivanja zakonitosti i pravilnosti ispunjavanja poreske obaveze, kao i postupak provere tačnosti, potpunosti i usklađenosti sa zakonom, odnosno drugim propisima, podataka iskazanih u poreskoj prijavi, poreskom bilansu, računovodstvenim izveštajima i drugim evidencijama poreskog obveznika koji vrši Poreska uprava, u skladu sa ZPPPA.

Prema tome, u svakom konkretnom slučaju poreske kontrole, Poreska uprava dužna je da utvrdi sve činjenice bitne za donošenje zakonite i pravilne odluke, posvećujući jednaku pažnju činjenicama koje idu u prilog i na štetu poreskom obvezniku.

S tim u vezi, u zavisnosti od predmeta kontrole, Poreska uprava, shodno odredbama ZPPPA može od poreskog obveznika zahtevati na uvid i proveru poslovne knjige i evidencije, računovodstvene iskaze, poslovnu dokumentaciju i druge isprave i dokaze, radi utvrđivanja činjeničnog stanja neophodnog za utvrđivanje zakonitosti i pravilnosti ispunjavanja poreske obaveze.

Shodno navedenom, u postupku poreske kontrole se mogu koristiti sva dokazna sredstva iz člana 43. stav 2. ZPPPA, na osnovu kojih Poreska uprava utvrđuje činjenice koje su od značaja za odlučivanje u skladu sa članom 4. stav 3. ZPPPA.“