Obaveza plaćanja doprinosa za fizičko lice osnivača privrednog društva

Postojanje obaveze obračunavanja i plaćanja doprinosa za obavezno socijalno osiguranja za fizičko lice – osnivača privrednog društva

Za fizičko lice – osnivača privrednog društva (koje nije zasnovalo radni odnos u tom privrednom društvu), koje lice je kao osiguranik obavezno osigurano prema zakonima kojima se uređuje sistem obaveznog socijalnog osiguranja, obračunavaju se i plaćaju doprinosi za obavezno socijalno osiguranje (doprinos za penzijsko i invalidsko osiguranje, a ako nije osigurano po drugom osnovu i doprinos za zdravstveno osiguranje)

(Mišljenje Ministarstva finansija, br. 430-00-186/2017-04 od 15.4.2022. godine)

„Prema navodima u zahtevu, fizičko lice koje je državljanin Kraljevine Španije, osnivač je i direktor u dva privredna društva u Republici Srbiji, sa kojima nije zasnovalo radni odnos. Fizičko lice je direktor u oba privredna društva, sa kojima je zaključilo ugovor o pravima i obavezama direktora i po osnovu obavljanja poslova direktora ne ostvaruje naknadu za svoj rad. Dalje se ističe da je fizičko lice u radnom odnosu u Kraljevini Španiji, gde je obavezno socijalno osigurano po osnovu zaposlenja. Pored toga, napominje se da jedno privredno društvo nema zaposlene i da ne obavlja privrednu delatnost pa nema promet i ne ostvaruje prihode, dok drugo privredno društvo ima zaposlene i ostvaruje prihode po osnovu obavljanja delatnosti.

Odredbom člana 6. tačka 1) Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje („Sl. glasnik RS“, br. 84/2004, 61/2005, 62/2006, 5/2009, 52/2011, 101/2011, 7/2012 – usklađeni din. izn., 8/2013 – usklađeni din. izn., 47/2013, 108/2013, 6/2014 – usklađeni din. izn., 57/2014, 68/2014 – dr. zakon, 5/2015 – usklađeni din. izn., 112/2015, 5/2016 – usklađeni din. izn., 7/2017 – usklađeni din. izn., 113/2017, 7/2018 – usklađeni din. izn., 95/2018, 4/2019 – usklađeni din. izn., 86/2019, 5/2020 – usklađeni din. izn., 153/2020, 6/2021 – usklađeni din. izn., 44/2021, 118/2021 i 10/2022 – usklađeni din. izn. – dalje: Zakon o doprinosima) propisano je da je obveznik doprinosa osiguranik i poslodavac ili isplatilac prihoda, na čiji teret se plaća doprinos.

Odredbom člana 6. tačka 3) Zakona o doprinosima propisano je da je osiguranik fizičko lice obavezno osigurano prema zakonima koji uređuju sistem obaveznog socijalnog osiguranja.

Saglasno odredbi člana 6. tačka 15) Zakona o doprinosima, osnivač, odnosno član privrednog društva je osiguranik – fizičko lice koje radi u privrednom društvu čiji je osnivač odnosno član, bez obzira da li je sa privrednim društvom zasnovalo radni odnos. Pod radom se, pored radnog odnosa, podrazumeva i predstavljanje i zastupanje privrednog društva na osnovu upisa u registar nadležne organizacije.

Prema odredbi člana 7. stav 1. tačka 7) Zakona o doprinosima, obveznici doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje su osiguranici, u skladu sa zakonom koji uređuje sistem obaveznog penzijskog i invalidskog osiguranja, koji su osnivači, odnosno članovi privrednog društva.

Prema odredbi člana 8. stav 1. tačka 7) Zakona o doprinosima, obveznici doprinosa za zdravstveno osiguranje su osiguranici, u skladu sa zakonom koji uređuje sistem obaveznog zdravstvenog osiguranja, koji su osnivači, odnosno članovi privrednog društva.

Osnovica doprinosa za osnivače, odnosno članove privrednog društva je najmanje najniža mesečna osnovica iz člana 37. ovog zakona (član 23. stav 1. Zakona o doprinosima).

Doprinose za osnivača, odnosno člana privrednog društva obračunava i plaća privredno društvo čiji je član (član 53. Zakona o doprinosima).

Prema odredbi člana 12. stav 1. tačka 2) Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju („Sl. glasnik RS“, br. 34/2003, 64/2004 – odluka USRS, 84/2004 – dr. zakon, 85/2005, 101/2005 – dr. zakon, 63/2006 – odluka USRS, 5/2009, 107/2009, 101/2010, 93/2012, 62/2013, 108/2013, 75/2014, 142/2014, 73/2018, 46/2019 – odluka US, 86/2019 i 62/2021), osiguranici samostalnih delatnosti su lica koja su osnivači, odnosno članovi privrednih društava u skladu sa zakonom, koji u njima rade, bez obzira da li su u radnom odnosu u privrednom društvu čiji su osnivač, odnosno član.

Radom u smislu stava 1. tačka 2) tog člana zakona, smatra se i predstavljanje i zastupanje privrednih društava od strane njihovih osnivača, odnosno članova na osnovu upisa u registar nadležne organizacije (član 12. stav 2. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju).

Odredbom člana 11. stav 1. tačka 17) Zakona o zdravstvenom osiguranju („Sl. glasnik RS“, br. 25/2019) propisano je da su osiguranici lica koja su osnivači, odnosno članovi privrednih društava u skladu sa zakonom, koji u njima rade bez zasnivanja radnog odnosa.

Imajući u vidu navedene zakonske odredbe, za fizičko lice – osnivača privrednog društva (koje nije zasnovalo radni odnos u tom privrednom društvu), koje lice je kao osiguranik obavezno osigurano prema zakonima kojima se uređuje sistem obaveznog socijalnog osiguranja, obračunavaju se i plaćaju doprinosi za obavezno socijalno osiguranje (doprinos za penzijsko i invalidsko osiguranje, a ako nije osigurano po drugom osnovu i doprinos za zdravstveno osiguranje). Doprinose za obavezno socijalno osiguranje za osnivača, odnosno člana privrednog društva obračunava i plaća privredno društvo čiji je on član. Doprinosi za obavezno socijalno osiguranje se obračunavaju i plaćaju na osnovicu koju čini najmanje najniža mesečna osnovica iz člana 37. Zakona o doprinosima.

Okolnost da je fizičko lice istovremeno osnivač i direktor dva privredna društva (sa kojima nije zasnovalo radni odnos) od kojih, kako se navodi, jedno privredno društvo nema zaposlene i ne ostvaruje prihode, a drugo ima zaposlene i ostvaruje prihode, nije od značaja za postojanje obaveze obračunavanja i plaćanja doprinosa za obavezno socijalno osiguranje za to lice kao osnivača privrednog društva (osiguranik po tom osnovu).

U vezi sa ostvarivanjem prava iz obaveznog socijalnog osiguranja, za fizičko lice – stranog državljanina koji je osnivač i direktor privrednog društva u Republici Srbiji, za davanje odgovora nadležno je Ministarstvo za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja i Ministarstvo zdravlja, kao resorno nadležna za oblast penzijskog i invalidskog osiguranja i zdravstvenog osiguranja.“